Chúng tôi sẽ trả lời câu hỏi của bạn

Cô Fujinaga Kaoru và thầy Isomura Kazuhiro, cố vấn chương trình, trả lời câu hỏi của thính giả về tiếng Nhật.

Q1 Tôi rất thích đất nước và văn hóa Nhật Bản. Tôi xem hoạt hình và đã hiểu được một chút tiếng Nhật cơ bản. Tôi muốn tự học tiếng Nhật. Tôi thấy "Cùng nhau học tiếng Nhật" rất hữu ích, nhưng không biết nên học thế nào cho hiệu quả.

Qua xem hoạt hình mà bạn đã học được tiếng Nhật cơ bản thì thật là tuyệt! Nhờ cảnh trong phim, bạn đã làm quen được với từ ngữ trong các ngữ cảnh đó. Khi học một ngôn ngữ nào đó, quan trọng là nhìn và nghe tình huống, tìm hiểu nghĩa của từ ngữ cũng như cách sử dụng, xác định mẫu câu nào hữu ích nhất với mình, rồi thử áp dụng trong thực tế.

"Cùng nhau học tiếng Nhật" là chương trình dành cho người muốn tự học. Qua việc theo dõi chương trình và giáo trình, dần dần bạn sẽ hiểu và nói được tiếng Nhật cơ bản.

Đầu tiên, hãy nghe đoạn hội thoại của bài. Có thể sẽ có từ và cách diễn đạt mới, nhưng đừng để ý đến những chi tiết nhỏ vội. Hãy đọc phụ đề và phần giải thích, nếu bạn hiểu được đại ý nội dung hội thoại là được rồi.

Tiếp đến, hãy đọc hoặc nghe giải thích trong phần "Mẫu câu cơ bản". Mẫu câu cơ bản là điểm cối lõi của bài mà chúng tôi muốn các bạn ghi nhớ.

Tiếp theo, phần "Luyện tập" để bạn luyện mẫu câu cơ bản trong các ngữ cảnh và tình huống có thể gặp ở Nhật.
Hãy chú ý cách phát âm, và tập nói nhiều lần.

Phần "Thực hành" giúp bạn vận dụng mẫu câu cơ bản. Dù là theo dõi chương trình hay xem trang web, bạn đều có thể kiểm tra đáp án dưới dạng âm thanh và văn bản. Vì vậy, bạn có thể tự thực hành.

Trong bài còn có phần "Mở rộng" giới thiệu các mẫu câu hữu ích, chỉ cần nhớ nguyên mẫu là có thể sử dụng ngay, và phần giới thiệu thêm thông tin về Nhật Bản liên quan đến hội thoại của bài.

Bạn có thể nghe âm thanh trên trang web bao nhiêu lần cũng được. Vì vậy, bạn có thể tự học dần dần, theo tốc độ của bạn.

Q2 Hiragana, Katakana và Kanji khác nhau như thế nào? Nên học chữ nào trước?

Hiragana và Katakana là chữ biểu âm. Ví dụ, để biểu đạt âm "a", thì dùng chữ "" là chữ Hiragana, hoặc chữ "" là chữ Katakana.

Còn Kanji là chữ Hán biểu ý. Giống như biểu tượng mặt cười emoji vậy, mỗi chữ Kanji biểu đạt một ý nghĩa nào đó. Ví dụ, "kimasu" có thể có nghĩa là 'đến' hoặc 'mặc' trong tiếng Nhật. Khi viết bằng chữ Hiragana thì 2 chữ này giống nhau, nhưng khi viết bằng chữ Kanji thì là "来ます" và "着ます", có thể thấy ngay 2 chữ này khác nhau.

Về cơ bản, tiếng Nhật được viết bằng chữ Kanji và Hiragana. Chữ Kanji được dùng cho phần biểu ý, như danh từ và động từ. Còn lại là dùng chữ Hiragana. Tuy nhiên, khi viết từ có nguồn gốc từ tiếng nước ngoài thì dùng chữ Katakana. Những từ như "コーヒー koohii" nghĩa là 'cà phê', hay tên người nước ngoài như "タム Tamu" tức là 'Tâm', hay tên nước như "ベトナム Betonamu" là 'Việt Nam', thì được viết bằng Katakana.

Để nhớ mặt chữ, có lẽ bắt đầu từ Hiragana và Katakana là cách học phù hợp. Sau đó là đến ghi nhớ chữ Kanji. Điều này là do nếu nhớ được Hiragana và Katakana là bạn đã có thể viết được những từ ngữ tiếng Nhật đơn giản rồi. Tôi nghĩ tốt nhất là học chữ Kanji dần dần, trong bài xuất hiện chữ nào thì ta ghi nhớ chữ đấy.

Q3 Gõ chữ Kanji trên bàn phím máy tính và điện thoại thông minh như thế nào?

Khi gõ tiếng Nhật trên bàn phím, hầu hết mọi người đều dùng chế độ nhập ký tự Romaji là chữ cái Latinh.

Ví dụ, nếu muốn gõ chữ "kawa", nghĩa là 'sông', bằng chữ Kanji, thì lần lượt gõ "k" "a" "w" "a". Phần mềm sẽ tự động chuyển các ký tự này thành "kawa" bằng chữ Hiragana là "かわ”. Sau đó, sẽ hiển thị một loạt các khả năng chữ Kanji, như chữ "" nghĩa là 'da', hoặc chữ "" nghĩa là 'sông'. Bạn chỉ cần chọn chữ nào đúng, như trong trường hợp này thì 'sông' là "".

Trên điện thoại thông minh, bạn có thể dùng chế độ nhập ký tự Romaji, hoặc chế độ nhập kí tự flick. Với chế độ nhập flick, bạn trượt đầu ngón tay trên màn hình để nhập trực tiếp chữ Hiragana. Các lựa chọn chữ Kanji tương ứng sẽ hiện ra giống như với bàn phím.

Q4 Trong bài 6, tôi đã học về số đếm trong tiếng Nhật. Nhưng cách phát âm hơi khác so với khi tôi học võ đạo Budo. Số 4 không phát âm là "yon" mà phát âm là "shi". Số 7 cũng không phát âm là "nana", mà là "shichi". Sự khác nhau ở đây là gì?

Trong tiếng Nhật, có 2 cách đếm. "Hitotsu・futatsu・mittsu・yottsu・itsutsu・muttsu・nanatsu・yattsu…" là cách đếm có từ ngày xưa. Còn "ichi・ni・san・shi・go・roku・shichi・hachi…" là cách đọc chữ số bắt nguồn từ Trung Quốc.

Trong "Cùng nhau học tiếng Nhật", chúng tôi giới thiệu cách dùng "ichi・ni・san・yon・go・roku・nana・hachi…". 4 không phát âm là "shi" mà là "yon", và 7 không phát âm là "shichi" mà là "nana". "Yon" xuất phát từ "yottsu", còn "nana" xuất phát từ "nanatsu" trong cách đếm có từ ngày xưa.

Đó là cách phát âm thông thường khi nói đến 1 chữ số đơn lẻ hoặc số lượng.

Tuy nhiên, trong các trường hợp như võ thuật, thì khi đếm lần lượt các tư thế thì dùng "ichi・ni・san・shi・go・roku・shichi・hachi…".

Về cơ bản, mỗi trường hợp có cách phát âm nhất định, nên các bạn chỉ cần nhớ là được. Ví dụ, ¥400 thì phải dùng "yon" và nói là "yon-hyaku-en". ¥4.000 là "yon-sen-en". Tháng 4 dùng "shi" và nói là "shi-gatsu". Còn "nana" dùng cho trường hợp ¥700 nói là "nana-hyaku-en". ¥7.000 là "nana-sen-en". Còn tháng 7 thì lại nói là "shichi-gatsu".

Q5 'Phút' thường phát âm là "ふん fun", nhưng khi có số cụ thể thì lại thành "ぷん pun". Tôi hay bị lẫn lộn. Có quy tắc gì không ạ?

Về cơ bản, 'phút' đọc là "ふん fun", nhưng có một số trường hợp "f" biến âm thành "p" và đọc là "ぷん pun". Điều này là dựa trên cách đọc từ ngày xưa "ha hi fu he ho" được phát âm là "pa pi pu pe po".

Chỉ cần nhớ khi nào dùng "ぷん pun" là được. 'Phút' phát âm là "ぷん pun" khi đứng sau các số 1・3・6・8, hoặc 10, đọc là "ippun", "sanpun", "roppun", "happun", và "juppun".

Tuy nhiên, cũng có người phát âm '4 phút' là "yonpun" và '8 phút' là "hachifun".

Nói chung, phát âm thế nào là tuỳ vào chữ số đứng trước. Điều này cũng giống với trường hợp đơn vị đếm "hon", nghĩa là chiếc/cây, dùng để đếm các vật thể dài như ô/dù và bút chì.
Nghe thì có vẻ rắc rối và phức tạp, nhưng dần dần các bạn sẽ nhớ được cách dùng đúng.

Q6 Nếu muốn hỏi "Anh/chị được mấy cháu?" thì nói thế nào là đúng: "Kodomo wa nan-nin arimasu ka" hay "Kodomo wa nan-nin imasu ka"? Xin giải thích sự khác nhau giữa "arimasu" và "imasu".

"Imasu" dùng với đối tượng 'động' như người hoặc động vật. Còn "arimasu" dùng với vật thể.

Ví dụ, trong bài 21, chúng ta đã học mẫu câu "Tokeedai no naka ni imasu" với nghĩa là 'Em đang ở trong tháp đồng hồ'. Trong bài 11 có mẫu câu "Omamori wa arimasu ka" với nghĩa là 'Có bùa may mắn không ạ?' Vậy nên, nếu muốn hỏi "Anh/chị được mấy cháu?" thì dùng "imasu" và nói là: "Kodomo wa nan-nin imasu ka".

Ngày xưa, "arimasu" có khi được dùng để nói tới các đối tượng như người trong gia đình. Có thể bạn vẫn bắt gặp câu ví dụ kiểu này trong giáo trình tiếng Nhật cũ. Tuy nhiên, ngày nay dùng "imasu" là cách dùng phổ biến.

Chúng ta cùng lấy 1 ví dụ khác: 'Trong ao có cá'. Câu này nói là: "Ike ni sakana ga imasu". Dùng "imasu" vì ở đây cá là sinh vật sống và đang cử động. Ngược lại, nếu muốn nói: 'Trong tủ lạnh có cá' thì phải nói là "Reezooko ni sakana ga arimasu". Dùng "arimasu" vì trường hợp này cá không còn cử động nữa.